Teleskop Tał-150P8

Teleskop Tał-150P8 typu Newtona rosyjskiej firmy NPZ cechuje się najlepszym układem optycznym pośród wszystkich produkowanych przez ten zakład teleskopów układu Netwona. Jest on rozwinięciem legendarnej konstrukcji teleskopów Tał-2 i Tał-2M układu Newtona wyposażonych w lustro sferyczne o średnicy 150 mm. W przeciwieństwie do pierwowzoru, Tał-150P8 wyposażony został w lustro paraboliczne o takiej samej średnicy, ale zapewniającej dużo lepsze skupienie i rozdzielczość. Ogniskowa układu wynosi 1200 mm.

Zdjęcie 1. Teleskop Tał-150P8 rosyjskiej firmy NPZ (Nowosybirki Zakład Produkcji Instrumentów Optycznych).

Lustro wtórne zostało zmniejszone do rozmiaru 30 mm (Tał-2: 40 mm, Tał-2M: 30 mm) zwiększając powierzchnię zbieranego światła z lustra głównego. Rozdzielczość układu oprtycznego, według producenta, wynosi 1" łuku, a zasięg optyczny 12,5 mag. Praktyczne obserwacje gwiazd podwójnych, przy bardzo dobrej pogodzie (seeing: 8/9) pozwoliły osiągnąć roździelczość 0.8" łuku co potwierdziło wysoką jakość optyki.
Powierzchnie obu luster, pokryte zostały warstwą aluminum oraz zabezpieczone warstwą ochronną, która pozwala na ich czyszczenie bez ryzyka uszkodzenia warstwy odbijającej (sprawdzone w praktyce).
Oczywiście taki zabieg powinien odbywać się jak najrzadziej i tylko w uzasadnionych przypadkach. Należy pamiętać, że drobna warstwa kurzu czy większe pyłki, które osiadły na powierzchni lustra (przeważnie lustra głównego) nie ograniczają jakości optyki. Generalnie lustra nie należy czyścić częściej niż co 5 lat przemywając lustro wodą destylowaną.

Teleskop wyposażony został w montaż paralaktyczny z elektrycznym napedęm w osi godzinnej (rektascencja). Wyciąg okularowy o średnicy 2" z redukcją 1.25" odbiega jakością od obecnie dostępnych wyciągów typu Crayforda, nawet tych najtańszych. Dokładne ustawienie ostrości wymaga więcej czasu i przydatna tu będzie maska Bahtinova.

Pomimo, że produkcja teleskopu zakończyła się w 2015 roku jest on do tej pory najlepszym teleskopem typu Newtona o średnicy lustra 150 mm dostępnym na rynku. Testy porównawcze potwierdziły wysoką jakość optyki, która przewyższyła jakością obecnie produkowane teleskpy newtona typu: Omegon Teleskop Advanced 150/750, TS Optics Teleskop N 150/1400 Megastar czy Celestron Teleskop N 150/750 Advanced.

Najczęściej spotykany (produkcja sprzed roku 2002) montaż paralaktyczny oznaczony jako MT-2S wyposażony został w dość siermiężny układ napędowy. Cechuje się on sporymi luzami i nie nadaje się do astrofotografii.

Zdjęcie 2. Lustro główne i wtórne teleskopu Tał-150P8.

Poźniejsze modele wyposażone zostały w nowy napęd oznaczony jako MT-3S i MT-3S-2D. Charakteryzowały się one mniejszymi luzami i dokładniejszym prowadzeniem, umożliwiając wykorzystanie teleskopu do astrofotografii. Model MT-3S posiadał silnik w osi rektascencji a model MT-3S-2D wyposażony został w dwa silniki zapewniające korekcję w rektascencji i deklinacji.
Montaże MT-3S i MT-3S-2D pozwalają uzyskać punktowe obrazy gwiazd nawet przy 10 minutowych ekspozycjach. Warto tu nadmienić, że oba montaże nie wspierają żadnego oprogramowania (np. protokuł ASCOM) korygującego prowadzenie teleskopu. Jest to czysty układ mechaniczny zasilany napięciem 12 V. Precyzja prowadzenia jest lepsza niż w przypadku popularnego montażu EQ5 marki Sky-Watcher. Montaż MT-3S i MT-3S-2D wyposażone zostały w pilota umożliwającego wybór prędkości obrotu (sfera niebieska, księżyc), źródło podręcznego światła oraz włącznik podświetlania biegunowej lunetki celowniczej.

Na wysoką ocenę zasługują dołączone do zestawu okulary produkcji zakłądu NPZ typu Plossl o średnicy 1.25" (cala). Ostrość w polu widzenia jest nieporównywalnie lepsza niż w okularach marki Meade serii 4000 czy GSO SPL wykonanych w technologii Super Plossl.

Zdjęcie 3. Moduł napędowy MT-2S starszego typu w osi rektascencji teleskopu Tał-2 i Tał-150P8.

Wysoką jakością optyczną cechują się także okulary NPZ o średnicy 2", które dodatkowo charakteryzują się dobrą ceną w stosunku do jakości. Niestety na polskim rynku są trudno dostępne. Czasami pojawiają się na aukcjach w portalu ebay.com.

Na zdjęciu numer 3 ukazany został elektryczny moduł napędowy starszego typu MT-2S w teleskopie Tał-150P8. W puszcze znajduje się silnik i przekładnie zębate pozwalające prowadzić teleskop za ruchem sfery niebieskiej.

Poniżej zamieszczone zostały przykłądowe zdjęcia powierzchni Księżyca wykonane teleskopem Tał-150P8 z centrum Wrocławia przy seeingu ocenianym na 5. Zdjęcie numer 4 wykonane zostało przy użyciu kamery Meade LPI-Advanced umieszczonej w ognisku głównym teleskopu. Zdjęcie numer 5 uzyskane zostało przy użyciu projekcji okularowej (okular NPZ Plossl 6,3 mm) i wymienionej wcześniej kamery. Widoczna jest okolica krateru Schiller położonego przy południowym biegunie, poniżej krateru Tycho.
Więcej zdjęć powierzchni Księżyca wykonanych teleskopem Tał-150P8 można znaleźć w dziale Różności > Astrofotografia.

Zdjęcie 4. Powierzchnia Księżyca sfotografowana przy użyciu teleskopu Tał-150P8. Kamera: Meade LPI-G Advanced, ekspozycja.: 50 ms, seeing: 3. Data: 2021.05.23.

Zdjęcie 5. Powierzchnia Księżyca (rejon krateru Schiller) sfotografowana przy użyciu teleskopu Tał-150P8 i oklularu NPZ Plossl 6,3 mm metodą projekcji okularowej. Kamera: Meade LPI-G Advanced, ekspozycja.: 500 ms, seeing: 3. Data: 2021.05.23.



Zdjęcie 6. Rejon krateru Schiller sfotografowany przez sondę Lunar Orbiter.

Do pobrania:
Instrukcja: Tał-1, Tał-2/2M, Tał-150P/150P8 - instrukcja obsługi teleskopów serii Tał